Πριν από κάτι μήνες, η γαλλική Δημοκρατία, μέσω του γαλλικού υπουργείου Πολιτισμού, τίμησε τον κορυφαίο έλληνα μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη.

Ο τότε γάλλος υπουργός Πολιτισμού είχε δηλώσει, πολύ εύστοχα, πως ο Μίκης "ενσαρκώνει στα μάτια του κόσμου τη μακρά πορεία της μεταπολεμικής Ελλάδας προς την κατάκτηση της ελευθερίας της και της αξιοπρέπειάς της". 
Εδώ και καιρό, με λύπη, έχω διαπιστώσει πως ο Θεοδωράκης (και άλλοι σπουδαίοι Έλληνες) έχει τιμηθεί περισσότερο από ξένα κράτη παρά από την ίδια του τη χώρα. Η άρνηση του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού, πριν από περίπου έξι μήνες, να χρηματοδοτήσει μέρος των συναυλιών του Μ. Θεοδωράκη, ήταν κατά τη γνώμη μου μια λάθος απόφαση. Μα γιατί να πληρώνει το κράτος επιχορηγήσεις για συναυλίες, διαμαρτύρονται πολλοί; Η ερώτηση τούτη όμως είναι αφελής, αν όχι υποκριτική. Μέρος του κρατικού προϋπολογισμού δαπανάται σε υπερκοστολογήσεις δημοσίων έργων, κάλυψη βουλευτικών προνομίων, υπουργικές εκδηλώσεις, κομματικές επιχορηγήσεις, διαφόρων ειδών καλλιτεχνικού τύπου εκδηλώσεις (βλ. Γιουροβίζιον, επιχορηγήσεις συναυλιών φιλοκυβερνητικών συνθετών) και βεβαίως, κάθε είδους μίζες, οικονομικά σκάνδαλα κτλ.

Δηλαδή, απ' όλα αυτά, ο Μ. Θεοδωράκης και οι συναυλίες του μας πείραξαν; Προφανώς όμως, στη σημερινή Ελλάδα της ανύψωσης της ασημαντότητας και του μετρίου, τόσο το έργο όσο και η προσωπικότητα του Θεοδωράκη είναι μάλλον δύσκολο να εκτιμηθούν στο βαθμό που θα έπρεπε. Όχι μόνο από το ελληνικό κράτος και το υπουργείο πολιτισμού, αλλά και από ορισμένους δημοσιογράφους, οι οποίοι, χρησιμοποιώντας της δύναμη της πένας τους, ασκούν, κατά καιρούς, άδικη κριτική στο μεγάλο συνθέτη.

Μάλιστα τον τελευταίο καιρό κάποιοι ενοχλούνται για τις θέσεις που εκφράζει κατά καιρούς ο Θεοδωράκης. Κάποιοι δήθεν υπέρμαχοι του φιλελευθερισμού και της ελευθερίας της έκφρασης, του "διανοουμενίστικου ψευτο-προοδευτικού" χώρου όπως γράφει και ο Μίκης**, ενοχλούνται όταν ο Θεοδωράκης εκφράζει άποψη για διάφορα ζητήματα, από τα εθνικά θέματα και την Αριστερά μέχρι την παιδεία και τον πολιτισμό μας. Ορισμένοι μάλιστα προτρέπουν τον Μ. Θεοδωράκη να μην ασχολείται με τα κοινά, να μην εκφράζει άποψη, έτσι γιατί δεν τους αρέσει. Γιατί; Επιτάσσουν οι φιλελεύθερες ιδέες τη φίμωση των απόψεων;

Ουδείς προφήτης στον τόπο του, θα μπορούσε να πει κάποιος. Και πόσο μάλλον στην Ελλάδα, σε μια χώρα με ασθενή μνήμη -όπως αποδεικνύει η ιστορία- που δεν συνηθίζει να τιμά εγκαίρως αυτούς που της προσέφεραν πολλά. Σπουδαίες προσωπικότητες της χώρας μας, όπως ο Μίκης, αντιμετωπίζονται σε άλλες χώρες με δέος, τιμές και σεβασμό. Το ελληνικό κράτος όμως, συνήθως κατώτερο των περιστάσεων και της πολιτιστικής του κληρονομιάς, αντιμετωπίζει τέτοιες προσωπικότητες με κόμπλεξ, φοβία και εξοργιστικό οχαδερφισμό του τύπου "αποτελεί παρελθόν αυτός". Κάνει λάθος όμως. Και αυτό γιατί, στη σημερινή εποχή της γενικότερης έκπτωσης των αξιών και της ανάδειξης μιας ευτελούς υποκουλτούρας, η προσφορά του Μίκη Θεοδωράκη αποτελεί φάρο πολιτισμού, αξιοσύνης και δημιουργικότητας.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Λ. ΜΟΤΤΑΣ,  μεταπτυχιακός φοιτητής Διπλωματικών Σπουδών http://zorba-le-grec.blogspot.com [2]

** Άρθρο στην εφημ. "Καθημερινή", 18/3/2007

Search